Koersbepaler
IMPACT MAAK JE VAN BUITEN NAAR BINNEN
Pak eens een kaart van Amsterdam, bij voorkeur met een beetje regio eromheen. Als je voor elk initiatief, onderzoek of project een indicatielampje zou plaatsen, dan wordt die kaart één groot lichtjesfestival.
Want de stad en de HvA zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als je dan met een soort ‘HvA Street View’ in- en uitzoomt op al die activiteiten zul je al snel patronen ontdekken in waar we ons allemaal mee bezig houden. Waar we met onze energie, kennis en talenten oplossingen voor bedenken. Je stuit op een aantal grote thema’s die je vandaag de dag overal in de grootstedelijke gebieden in de wereld tegenkomt. Met een enorme impact op hoe we morgen leven en samenleven.
De wereld van morgen is jouw wereld
Hoe stel jij je dat morgen voor? Als iets voor een volgende generatie? Realiseer je dan dat morgen geen fictief of filosofisch vergezicht is, maar dezelfde wereld als vandaag. Waarop jij nog steeds rondloopt, een aantal ervaringen rijker en illusies armer. Vraag je je wel eens af hoe we dan terugkijken op de problemen die ons nu zo bezighouden? Heeft de stikstofcrisis geleid tot herstel van de biodiversiteit in Natura 2000-gebieden? Kunnen starters weer gewoon een leuke instapwoning betrekken? Is de kloof tussen arm en rijk minder diep geworden? Het zou fantastisch zijn als een aantal van de oplossingen die we vandaag op de HvA bedenken aan de basis liggen van die nieuwe wereld. Een gekke gedachte? Nee hoor, het is allang bewezen dat onze studenten en ons onderzoek overal ter wereld problemen helpen oplossen. Niet zo gek, want de metropoolregio Amsterdam is de ideale kweekvijver voor oplossend vermogen. En dat komt goed uit, want wist je dat de HvA de motor wil zijn die de belangrijkste maatschappelijke transities aanjaagt. Dat betekent logischerwijs dat de belangrijke maatschappelijke thema’s van de stad bepalend zijn voor de koers van de HvA.
Impact moet je organiseren
De organisatie van onderwijs en onderzoek van de HvA staat dan ook in het teken van de maatschappelijke vraagstukken die we willen helpen oplossen. Van klas tot faculteit en van lectoraat tot Centre of Expertise. Hoe je ervoor zorgt dat die organisatie ook een efficiënte transitiemotor wordt hebben we gevraagd aan de rector, Geleyn Meijer. Als lid van het College van Bestuur overziet hij vanuit zijn portefeuille Onderwijs en Onderzoek, Innovatie en Impact. En daarmee hoe we van de HvA een krachtige motor van verandering maken.
DE TRANSITIEMOTOR DIE LOOPT OP MAATSCHAPPELIJKE IMPACT
De ideale afstelling tussen onderwijs en onderzoek
Rector Geleyn Meijer ziet zichzelf als een fietsende ondernemer die in de stad en bij de faculteiten nieuwe dingen probeert te ontdekken. Zo zoekt hij naar mogelijke verbindingen tussen de stad en de HvA. Vanuit zijn rol als rector ziet hij hoeveel de hogeschool voor de stad en studenten betekent, maar ook hoeveel er nog meer tot zijn recht kan komen.
De HvA is een enorme organisatie, hoe bestuur je zo’n machine?
Besturen gaat over duidelijkheid brengen in wat je met elkaar wil bereiken. Dat begint met ophalen waar studenten, docenten, medewerkers en onderzoekers naar toe willen. Op basis daarvan ontstaat een rode draad die het beleid bepaalt. Datzelfde doe je aan de buitenkant. Ook daar zoek je naar signalen van onderwerpen waar wij iets mee moeten en probeer je die te verbinden met wie wij zijn en wat wij kunnen. Als je nu al die informatie tegen het licht houdt, dan zie je dat de rode draad is dat wij de transitiemotor willen zijn voor onze maatschappij. Dat doen we op een aantal manieren. De belangrijkste is dat we studenten opleiden die morgen die transities gaan waarmaken, of ze nou in de zorg gaan werken, hun nieuwe werkgever gaan uitleggen hoe je ChatGPT op de juiste manier inzet of hoe je de omwenteling naar klimaatneutraal verwarmen vormgeeft. De rol van die 46.000 studenten in de maatschappij, dat is onze echte impact.
“De rol van die 46.000 studenten in de maatschappij, dat is onze echte impact.”
Maar we versnellen ook transities door met de maatschappij in gesprek te zijn over de problemen van nu. Ten eerste door met onderzoek rechtstreeks impact te maken en ten tweede door dat onderzoek weer terug te brengen in het onderwijs. Zie het als een rotonde waar kennis van buiten naar binnen komt en van binnen zijn weg naar buiten kan vinden. De omvang van onze instelling brengt met zich mee dat er heel veel initiatieven zijn en dat is voor de buitenwereld wel eens lastig. Ik vergelijk het wel eens met een bouwmarkt als de Hornbach. Als je in zo’n enorme vestiging binnenkomt weet je in eerste instantie niet waar je moet zijn. Maar als je je een beetje verdiept ontdek je de logica achter de routing. Dat werkt bij ons precies hetzelfde.
In essentie bieden wij onderwijs en onderzoek. Het onderwijs herken je in de opleidingen en die hebben we op basis van verwantschap georganiseerd in zeven faculteiten. Het deel van het onderzoek dat gekoppeld is aan het onderwijs zit bij die faculteiten in de lectoraten. Die zijn gebundeld in kenniscentra. Om onderzoeksaanvragen in te helpen dienen, grote projecten op te pakken en kwaliteit te bewaken. In die kenniscentra zitten mensen die heel veel van een bepaald onderwerp afweten. Maar de grote vraagstukken van nu hebben altijd een combinatie van kennis nodig. Als je nadenkt over klimaattransitie, heb je naast techniek, sociale expertise en creativiteit nodig en je moet over economische modellen nadenken. Al die kennis komt samen in zeven Centres of Expertise. Je kunt ze zien als het voorportaal en de etalage waar de buitenwereld op voor hun herkenbare thema’s onze kennis kan vinden.
Hebben jullie een visie op die grote maatschappelijke thema’s?
We hebben als kennisinstelling in principe een neutrale positie. We hoeven als HvA dus niet op al die onderwerpen een visie te hebben. Het past bij onze rol om voorzichtig zijn met het innemen van standpunten. Met uitzondering van een aantal onderwerpen waarop wij echt een visie hebben, beter bekend als de drie D’s.
De eerste is van de digitalisering die al onze beroepen gaat veranderen. Dat heeft zoveel gevolgen dat wij het belangrijk vinden om daar een bijdrage te leveren. Diversiteit en inclusie is de tweede, want onze maatschappij heeft er belang bij dat we meer doen om diversiteit in te zetten als kracht. We willen als organisatie snappen wat het betekent om inclusief te zijn en er actief aan bijdragen dat we dat nog meer worden. De derde is duurzaamheid, het klimaatvraagstuk vinden wij een door mensen gecreëerd probleem waar we mee aan de slag moeten. Mensen die het op die thema’s niet met ons eens zijn, proberen we te overtuigen van onze mening. Op andere thema’s willen we juist de plek zijn waar verschillende meningen in debat bij elkaar kunnen komen.
De eerste is van de digitalisering die al onze beroepen gaat veranderen. Dat heeft zoveel gevolgen dat wij het belangrijk vinden om daar een bijdrage te leveren. Diversiteit en inclusie is de tweede, want onze maatschappij heeft er belang bij dat we meer doen om diversiteit in te zetten als kracht. We willen als organisatie snappen wat het betekent om inclusief te zijn en er actief aan bijdragen dat we dat nog meer worden. De derde is duurzaamheid, het klimaatvraagstuk vinden wij een door mensen gecreëerd probleem waar we mee aan de slag moeten. Mensen die het op die thema’s niet met ons eens zijn, proberen we te overtuigen van onze mening. Op andere thema’s willen we juist de plek zijn waar verschillende meningen in debat bij elkaar kunnen komen.
Wat doen jullie om het vermogen van die transitiemotor te verbeteren?
In grote lijnen doen we dat door de wisselwerking met de stad te verbeteren en de samenhang tussen onze onderdelen te versterken.
Structurele wisselwerking met de omgeving
De opdracht voor het ontwikkelen van de samenwerking met de buitenwereld ligt bij de Centres of Expertise. We komen uit een situatie waarin partnerships met een zekere toevalligheid voortkwamen uit de persoonlijke netwerken van onze medewerkers. We zitten nu in een fase waarin we met partijen om ons heen veel structureler nadenken over de vraagstukken die we op middellange termijn willen oplossen. We zien onszelf als de verbindingspartij tussen de high science van de universiteiten en het hands-on onderwijs en onderzoek van de mbo’s. We zoeken de stad actief op met allerlei projecten en hebben een aantal grote hubs in de stad, zoals de Amstelcampus. Daar stimuleren we dat ontmoetingen kunnen ontstaan.
Betere samenhang
In die samenwerking met de stad letten we scherp op het principe dat externe partijen een bijdrage leveren aan het opleiden van onze studenten met projecten of onderzoeken. Daarin schuilt ook het belang van de samenhang tussen de onderdelen. Elk trapje dat je hier afdaalt brengt je in een andere wereld. Die van techniek bijvoorbeeld, maar de grote vraagstukken kun je niet monodisciplinair oplossen. Zie daar het voordeel van onze schaalgrootte. We hebben een waaier aan kennis en dat is een unique selling point. Daar willen we, met behoud van eigenheid en gevoel van geborgenheid voor de student, een goed samenhangend geheel van maken. Dat is de impact die ik zelf graag op onze organisatie zou willen maken, dat het lukt om één HvA te worden.
Structurele wisselwerking met de omgeving
De opdracht voor het ontwikkelen van de samenwerking met de buitenwereld ligt bij de Centres of Expertise. We komen uit een situatie waarin partnerships met een zekere toevalligheid voortkwamen uit de persoonlijke netwerken van onze medewerkers. We zitten nu in een fase waarin we met partijen om ons heen veel structureler nadenken over de vraagstukken die we op middellange termijn willen oplossen. We zien onszelf als de verbindingspartij tussen de high science van de universiteiten en het hands-on onderwijs en onderzoek van de mbo’s. We zoeken de stad actief op met allerlei projecten en hebben een aantal grote hubs in de stad, zoals de Amstelcampus. Daar stimuleren we dat ontmoetingen kunnen ontstaan.
Betere samenhang
In die samenwerking met de stad letten we scherp op het principe dat externe partijen een bijdrage leveren aan het opleiden van onze studenten met projecten of onderzoeken. Daarin schuilt ook het belang van de samenhang tussen de onderdelen. Elk trapje dat je hier afdaalt brengt je in een andere wereld. Die van techniek bijvoorbeeld, maar de grote vraagstukken kun je niet monodisciplinair oplossen. Zie daar het voordeel van onze schaalgrootte. We hebben een waaier aan kennis en dat is een unique selling point. Daar willen we, met behoud van eigenheid en gevoel van geborgenheid voor de student, een goed samenhangend geheel van maken. Dat is de impact die ik zelf graag op onze organisatie zou willen maken, dat het lukt om één HvA te worden.
Welke impact heeft deze regio op de HvA?
Bij elke vraag die wij krijgen komt ook heel veel kennis en kunde onze kant op. We zijn continu in dialoog met de wereld om ons heen en dat levert inzichten op. De gemeente heeft bijvoorbeeld heel veel data van de stad die wij goed kunnen gebruiken. Vervolgens betrekken we onze studenten bij de uitvoering. Het mooie is dat we met de kennis van buiten ook nog eens instrumenten of interventies ontwikkelen waar een ondernemer weer een bedrijf mee kan beginnen. De impact ademt heen en weer tijdens de rit.
Impact maken, is dat ook wat studenten willen?
Niet elke student loopt rond met het idee om de wereld te verbeteren. Generaliserend kun je zeggen dat studenten een goede opleiding zoeken, het maximale uit zichzelf willen halen en gaandeweg hun ambities ontdekken. Ze willen de juiste papieren hebben om leuk werk te doen. Ergens onderweg is er vaak een moment waarin ze ergens enthousiast over worden en ontdekken welke impact ze willen maken. Op dat moment is het belangrijk dat ze ervaren dat de HvA meer is dan een opleider en de ambitie heeft om verschil te maken. Het geeft studenten dat extra zetje, simpelweg door ze te betrekken bij onderzoekstrajecten of projecten. Het effect is andersom dat studenten ons ook weer uitdagen om van bepaalde onderwerpen iets te vinden.
“Het past bij onze rol als kenniscentrum om voorzichtig te zijn met het innemen van standpunten.”
Wat wil jij specifiek nog meemaken vanuit jouw rol?
Ik zit nu in mijn tweede termijn als rector en het leuke is dat ik nu het effect ga zien van bepaalde veranderingen. Zoals het feit dat we inmiddels Centres of Expertise hebben en hoe dat met veel enthousiasme door de lectoraten wordt opgepakt. Ook landelijk wordt het hbo steeds meer gezien als de verbinder tussen wetenschappelijk onderzoek en het mbo, zodat kennis toepasbaar naar de maatschappij wordt gebracht. De HvA is daar een voorloper in. Ook Dijkgraaf, onze minister ziet het hbo als het verbindende element tussen high science en de grote maatschappelijke vraagstukken en dat komt heel erg in de buurt van wat ik nog graag wil zien gebeuren. Wat er nog ontbreekt: het moet leiden tot mooie programma’s en projecten voor onze studenten en onderzoekers. Dat zou ik graag zien werken. Ten slotte werk ik hard aan een nieuwe taak voor onze organisatie. En die is dat je professionals van dienst wil zijn in het kader van een Leven Lang Ontwikkelen. Ik zou graag zien dat de HvA bekend komt te staan als de hogeschool die alumni en anderen in staat stelt om op de arbeidsmarkt relevant te blijven.
